“100 jaar van beeld naar beeld, beelden uit de 20ste eeuw in de openbare ruimte”
Deel 1: Beelden in de binnenstad
Het is de bedoeling van de uitgever om u op een aangename wijze
kennis te laten maken met de uitgebreide verzameling beelden die in de
Antwerpse openbare ruimte staan opgesteld. Om dit op een “aangename” wijze te
kunnen doen, is het noodzakelijk selectief te zijn. Er zijn immers meer dan 80
beelden in de binnenstad. Een te lange wandeling zou vele belangstellenden
afschrikken. Daarom beperken wij ons tot beelden uit de nog maar net afgesloten
20ste eeuw. Maar dan nog is het aanbod over een te uitgebreid territorium verspreid.
Wij vonden het dan ook beter om de meest zuidelijke gelegen beelden in een
bijkomende facultatieve omloop onder te brengen.
De wandeling start bovenaan de schuine helling van het Zuiderterras, doet 30 beelden aan en eindigt aan de O.L.V.-Kathedraal. Begin en eindpunt zijn op die manier slechts op vijf minuten loopafstand van elkaar.
Deel 2: Beelden tussen de Leien en de Singel
Bij deze wandeling behandelen wij de beelden uit de voorbije eeuw
die zich bevinden in de brede gordel tussen de leien en de singel – de twee
historische vestingsgordels rond Antwerpen. Ook hier diende rigoureus
geselecteerd te worden, en enkele beelden haalden de selectie niet – omdat ze
“te licht” werden bevonden, of omwille van hun geïsoleerde ligging. Toch menen
wij dat we u hier een waardige opvolger kunnen presenteren voor het eerste deel.
Het geheel werd opnieuw opgevat als een wandeling – een lange wandeling weliswaar. Om alles doenbaar te maken voor iedereen, werden een aantal beelden in de zone Offerandestraat-Stuivenberg-Kerkstraat opgenomen in een afzonderlijke lus, die kan worden overgeslagen zonder het basisconcept al te veel geweld aan te doen. Enkele beelden “buiten circuit” worden kort vermeld voor de volledigheid, evenals een aantal “verborgen” of “verdwenen” beelden.
Deel 3: Beelden op het Kiel en in het park Vogelzang
De derde wandeling in de reeks "100 jaar van beeld naar
beeld", behandelt de beelden op het Kiel, in het park Vogelzang en in het
park Den Brandt. Hiermee is onze trilogie over de beelden in de Antwerpse
publieke ruimte voltooid.
Het is
weer een fikse wandeling geworden. Dat kan nu eenmaal niet anders: hoe verder
we ons verwijderen van het stadscentrum, hoe verder de beelden uit elkaar
liggen. Toch bleef alles doenbaar. En wie zegt trouwens dat het hele traject,
of zelfs één van de twee deelwandelingen, in één keer moet worden afgewerkt?
Ook in dit derde deel vinden we een aantal beelden “buiten circuit” terug, evenals “verborgen” of “verdwenen” beelden.
“Stedenbouw en architectuur in
Antwerpen in de 20ste eeuw”
Een huis wordt op
een welbepaalde, min of meer karakteristieke manier gebouwd (stijl,
bouwmaterialen, indeling), dat noemen we architectuur. Huizen staan
volgens bepaalde patronen ingeplant in het stadsbeeld, in onderlinge samenhang
en in samenhang met de stedelijke infrastructuur (straten, toegangswegen,
nutsvoorzieningen), dat noemen we stedenbouw. Beide zijn innig met
elkaar verbonden, en zijn deelaspecten van hetzelfde gegeven: wonen en werken
in de stad.
Op deze wandeling willen wij samen met u even nader ingaan op wat de 20ste eeuw voor Antwerpen betekend heeft, en welke sporen dit heeft nagelaten. In de eerste plaats stellen wij u een selectie van twintig toonaangevende gebouwen uit deze periode voor, anderzijds krijgt de wandelaar achtergrondinformatie, nodig om het getoonde beter te begrijpen en te plaatsen in de tijd. Een “rode draad”, zo u wil , om u wegwijs te maken in de essentie van deze moeilijke materie.
“Momenten van Migratie”
Deze wandeling wil de gebruiker laat kennismaken met twee boeiende
wijken van Antwerpen, de Chinese en de Joodse, twee minder gekende migraties
uit het verleden, die beide hun fysieke sporen hebben nagelaten in bepaalde
wijken van onze stad. Uiteraard komt daar wat geschiedkundige en andere
achtergrondinformatie bij kijken, maar het gaat in de eerste plaats om
wandelen. De wandeling begint in de Chinese wijk en gaat vervolgens verder door
de Joodse wijk van Antwerpen.
“Het Eilandje, een verleden met een toekomst”
De Schelde, het Kattendijkdok met -sluis (1856-1881) en het
Verbindingsdok (1869) maken van dit gebied letterlijk een eilandje. Na de 2de
Wereldoorlog verplaatste de havenactiviteit, die een modernere infrastructuur
en meer ruimte nodig had, zich in sneltempo naar de nieuwere en steeds grotere
dokken in het noorden. (Tot 1940 was de havenzone beperkt tot ongeveer
“Gedenkplaten in Antwerpen”
Gedenktekens zijn zo oud als de uitvinding van het schrift.
Wellicht de beroemdste gedenkplaat uit de Europese geschiedenis is een
eenvoudige rode steen in de smalle bergpas van Thermopylae in het noordoosten
van Griekenland... Het opschrift luidt (vrij vertaald): “Voorbij-ganger, als je
in Sparta komt, vertel ze dan dat we hier begraven liggen, gehoorzaam aan hun
bevel.” Deze plaat werd hier door
tijdgenoten geplaatst om de herinnering aan de “300 Spartanen” levendig te
houden.
De gedenkplaten die wij op deze wandeling gaan bekijken zijn zeker minder wereldschokkend, maar daarom zijn ze niet minder boeiend. Ze leren ons iets over bekende en minder bekende Antwerpenaars uit het verre en minder verre verleden. Er zijn heel veel gedenkplaten in onze stad – het juiste aantal is niet bekend – en het is ondoenbaar om álle platen op te nemen in een wandeling. De criteria waarop onze keuze voor deze wandeling gebaseerd is, zijn héél subjectief, maar naar onze mening zijn we erin geslaagd om een evenwichtige selectie samen te stellen, die toch ook voldoende gevarieerd is om iedereen te kunnen boeien. U krijgt tijdens de wandeling achtergrondinformatie over de persoon in kwestie.
“Mixed Media, Kunst op de openbare weg”
Na "100 jaar van beeld naar beeld, beelden
van de 20ste eeuw in de openbare
ruimte" (driedelig), "Stedenbouw en architectuur in Antwerpen",
"Momenten van migratie", "Gedenkplaten in Antwerpen" en "Het
Eilandje, een verleden met een toekomst", was nog een ander thema vinden geen
sinecure. Wij kregen wel als tip een madonnawandeling te doen, maar dit is ons
al voorgedaan door een
organisatie die daarin gespecialiseerd is. Wat wel moet vastgesteld worden, is dat op de
openbare weg nog veel meer kunst te zien is dan de standbeelden die wij in onze
eerste themawandelingen al hebben
besproken. Wat dacht u van de zeven stripmuren die onder de noemer "Muurvast" de
laatste jaren in het straatbeeld kwamen? Een initiatief van Lin Torfs (Mekanik
Strip) en Johan
Bijttebier met ondersteuning van het District en de Stad Antwerpen alsook diverse sponsors. Of de
poëziemuren, en de Elsschot-citaten van Antwerpen Boekenstad? Op weg langs deze
kunstzinnige artefacten ontmoeten wij een aantal bijzondere gevels, enkele door ons
onbesproken standbeelden, en natuurlijk toch wel wat madonna's. Een mengeling van
diverse kunsten, dus. Vandaar de
titel van deze wandeling: "Mixed media, kunst op de openbare weg".
Deze
wandeling is opgedeeld in drie stukken: Zuid, Centrum en Noord.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten